Hertz Sprung Russel diagram (H-R diagram)

ഹെര്‍ട്‌സ്‌പ്രങ്‌ റസ്സല്‍ ചിത്രണം.

നക്ഷത്രങ്ങളുടെ പ്രത്യക്ഷകാന്തിമാനവും അവയുടെ സ്‌പെക്ട്രവിഭാഗവും തമ്മില്‍ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ഗ്രാഫ്‌ ആണ്‌ ആദ്യകാല H.R ചിത്രണം. ഇപ്പോള്‍ കേവലകാന്തിമാനവും താപനിലയും തമ്മിലും പ്രത്യക്ഷ/ കേവലകാന്തിമാനങ്ങളും വര്‍ണസൂചകവും തമ്മിലും ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന പലതരം HR ചിത്രങ്ങള്‍ ലഭ്യമാണ്‌.